Disruptie in vaarroute heeft gevolgen voor de supply chain
Disrupties in de supply chain volgen zich in rap tempo op. De naweeën van de het dwarsliggende vrachtschip Ever Given, dat in het voorjaar van 2021 wekenlang het Suezkanaal in Egypte blokkeerde, zijn nog amper verdwenen of de volgende logistieke nachtmerrie op zee dient zich alweer aan. Drones, bestuurd door Houthi-strijdkrachten vanuit Jemen, hebben het gemunt op verschillende vrachtschepen in de Rode Zee. De aanvallen zijn een gevolg van het conflict in Israël, waarbij de Houthi-rebellen van zich laten horen om Hamas te steunen in hun strijd tegen Israël. Het zorgt voor een onveilige situatie in misschien wel ‘s werelds belangrijkste vaarroute.
De dreigende situatie in de Rode Zee brengt de logistieke vervoerders in een enorme spagaat: kiezen tussen veiligheid van hun schepen of vertragingen in de levertijd en daarmee ook enorme extra kosten. De grote vraag is nu of de situatie een ‘kortstondige gebeurtenis’ zal zijn, of een langdurig probleem zoals we dat dit jaar zien in het Panamakanaal. Daar moeten schepen als gevolg van lage waterstanden al maandenlang enorme routes omvaren. Duidelijk is wel dat rederijen zich schrap zetten voor de verstrekkende gevolgen, die de complete logistieke sector weer verder uit balans dreigen te brengen.
Suezkanaal als belangrijke logistieke slagader
De vaarroute langs het westen van Jemen maakt onderdeel uit van de drukbevaren vaarroute tussen Europa en Azië. Het is dé verbinding tussen de Middellandse Zee en de Rode Zee en wordt dagelijks door tientallen vrachtschepen aangedaan. Ter illustratie, één op de drie containers die over zee wordt vervoerd passeert deze route, waarvan het Suezkanaal misschien wel de het bekendste stuk van de vaarroute is. Hoewel de vaarroute ook kwetsbaar is, we zagen het immers in 2021, zullen rederijen altijd een voorkeur voor deze route hebben. Het alternatief per zee is omvaren onder het zuidelijkste punt van Afrika langs en telt al gauw zo’n 5.000 extra kilometers. Meerdere internationale rederijen (onder andere MSC, Maersk en Evergreen) hebben ondertussen al aangegeven de route via Jemen, en dus het Suezkanaal, per direct te mijden om de veiligheid van hun schepen te garanderen.
De rederijen die reeds deze maatregel hebben afgekondigd zijn gezamenlijk verantwoordelijk voor ongeveer 60% van de wereldhandel. Ze kiezen nu voor de alternatieve vaarroute of kiezen er zelfs voor om hybride modellen op te zetten die zee- en luchtvracht of zee- en wegtransport combineren. Dat heeft gevolgen voor de logistieke sector.
Het domino-effect op de supply chain
Verlengde zeereizen rond Afrika voegen drie tot vier weken toe aan de heen- én terugreis van Europa naar Azië. Dat is niet alleen op de korte termijn vervelend, maar dreunt lange tijd en mondiaal door. Containers zijn niet op tijd op de juiste plek van bestemming waardoor nieuw geplande vrachten niet in de geplande containers kunnen worden vervoerd. Deze “capaciteitsschaarste” leidt op zijn beurt weer tot nieuwe vertragingen bij de levering van containers en goederen. De goederenvoorraad die voor de kerstperiode besteld was, is gelukkig voor ondernemers binnen, maar de komende periode kunnen levertijden ineens onzeker worden. Bestellingen die zijn geplaatst zonder rekening te houden met de verlengde levertijd, zullen niet toereikend genoeg zijn om de verwachte vraag te kunnen dekken. Daarmee ligt het gevaar van out-of-stocks direct op de loer. De kans is groot dat klanten langer moeten wachten op hun bestelling omdat winkelketens out-of-stock zijn.
Hoewel klanten wellicht begrip voor de huidige situatie kunnen opbrengen, zullen meerdere vertragingen en/of helemaal geen leveringen niet geaccepteerd worden. Wanneer ondernemers niet tijdig ingrijpen, is de kans groot dat ze vaker voor hetzelfde probleem komen te staan. Het probleem dat zich nu opdoet in de Rode Zee kan langere tijd doordreunen en de logistieke sector zal dit als een domino-effect gaan merken in de supply chain. Inspelen op de actualiteit is nu dus de sleutel tot succes die elke ondernemer moet oppakken.
Disruptie Rode Zee leidt tot prijsstijging
Het inkopen van de juiste hoeveelheid voorraad op het juiste moment wordt voor inkopers cruciaal. Voor nog te plaatsen bestellingen is het belangrijk om voorlopig een tijdelijk langere levertijd in te calculeren. Immers, de containers die leveranciers hadden gepland om hun vracht te verzenden komen ineens dagen, weken of in het ergste geval maanden later aan. Maar niet alleen containers zijn ineens schaars, ook schepen zijn niet op tijd op de juiste plek. Vertragingen in leveringen van containers en grondstoffen zijn dus onvermijdelijk. En daarmee dient direct het volgende probleem zich aan: prijsstijgingen. Ze zijn nu al zichtbaar.
De huidige onzekerheid op de Rode Zee heeft de kosten voor zeevracht al direct opgedreven. Sinds het begin van de oorlog tussen Israël en Hamas zijn de containerprijzen voor de transportroute Azië – Oost VS al met 5% gestegen naar $2.497 per zeecontainer, zo meldt vrachtboekingsplatform Freightos. Ook ING maakte al melding van prijsstijgingen. Zo stond de prijs voor het vervoer van een standaard 40ft zeecontainer tussen Shanghai en Rotterdam eind november nog op gemiddeld €1.063 euro lag, inmiddels is dat 1513 euro, ruim 40 procent hoger. Met de recent aangekondigde koerswijzingen van de eerder benoemde rederijen is de kans groot dat die kosten alsmaar oplopen. Een langere scheepvaartroute brengt hogere brandstofkosten met zich mee. En omdat schepen er langer over doen om op hun bestemming te komen, resulteert de omweg in een vermeende ‘scheepscapaciteitskrapte’. Peter Sand, Chief Analyst bij Xeneta, een toonaangevend platform voor benchmarking van zee- en luchtvrachttarieven, houdt rekening met een explosieve kostenstijging. “Er is capaciteit op de markt, maar daar hangt een prijskaartje aan. De zeevrachttarieven kunnen met 100% stijgen. Dit is een kostenpost die uiteindelijk zal worden doorberekend.” Daarmee ligt de kans op ‘graaiflatie’ (het stiekem opdrijven van de prijzen in tijden van crisis), direct op de loer. Verzekeraars bereiden zich immers al voor op hogere premies, en ook ondernemers zullen prijzen opvoeren om hun winsten op pijl te houden. Sand stipt al de contractonderhandelingen voor 2024 als voorbeeld aan. “De huidige situatie kan ook invloed hebben op de huidige onderhandelingen tussen verzenders en zeevrachtvervoerders voor langetermijncontracten voor de duur van 2024. Vervoerders maken zich wellicht zorgen dat de lange termijn tarieven in de markt drastisch kunnen stijgen als gevolg van deze crisis.”
Een veerkrachtige supply chain is essentieel
De ontwikkelingen in de Rode Zee van een afstand toekijken is momenteel niet voldoende voor ondernemers wanneer ze hun klanten de service willen blijven bieden die ze gewend zijn.
Geautomatiseerde en standaardprocessen kunnen onder druk komen te staan en dus is actie gepast om het servicelevel op het gewenste niveau te behouden. Organisaties die plannen snel kunnen veranderen hebben maar liefst 198% meer kans om het volledig potentieel van kansen te benutten bij externe gebeurtenissen. Dat staat in de recent uitgebrachte Strategy Adaptive Planning Survey van Gartner.
Supply chain teams moeten kunnen inspelen op de huidige situatie om succes te zijn. Uit het onderzoek van Gartner blijkt echter dat slechts 38% van alle bedrijfsleiders zegt dat hun ondernemingsplannen snel genoeg kunnen veranderen om te reageren op veranderingen in de markt. Gartner heeft ter illustratie negen bouwstenen geïdentificeerd die organisaties moeten gebruiken als onderdeel van een aanpasbare supply chain strategie.
Welke acties worden nu van jou verwacht?
De disrupties op zee (zowel de Rode Zee als het Panamakanaal) zorgen voor onzekerheid in de supply chain. Vanuit een planningsperspectief zullen acties moeten worden ondernomen om supply chain risico’s, zoals voorraadtekorten, te verminderen. De eerste stappen die je moet ondernemen:
- Bewaken welke open inkooporders niet op tijd aankomen
De kans is groot dat jouw bestelde orders niet op jouw gewenste tijdstip zullen aankomen. Het omvaren of het wachten op beschikbare containers zal ertoe resulteren dat ze weken later dan gepland aankomen. - Inventariseren welke artikelen je in grotere hoeveelheid moet bestellen
Om er zeker van te zijn dat jij kan voldoen aan de vraag van jouw klanten moet jouw voorraad toereikend zijn. Daarom is het verstandig om te kijken of je, gezien langere levertijden, tijdelijk meer moet inkopen. Het aanpassen van levertijd (zoals in Slim4) resulteert bijvoorbeeld in een hoger besteladvies. - Alternatieve oplossingen zoeken
Mogelijk dat er alternatieve leveranciers zijn die jou kunnen voorzien van jouw gewenste artikelen. Tijdens de coronapandemie zochten veel ondernemers al naar alternatieve leveranciers en werden zij creatief door binnen het eigen netwerk voorraad te verplaatsen. De opgedane kennis tijdens deze periode kan nu opnieuw worden toegepast.
Om goed wendbaar te zijn in deze onstuimige tijden hebben wij vijf stappen opgeschreven die ondernemers moeten volgen om zo flexibel mogelijk te blijven in deze onstuimige tijden.
Stap 1: Voer onderzoek uit
Verzamel input van jouw inkoopafdeling om te horen welke leveranciers worden beïnvloed in termen van hun locatie en de vervoerders die ze gebruiken. Nog niet alle vervoerders hebben immers besloten om de Rode Zee te mijden. Andere bieden alternatieve routes aan door zee-, lucht- en wegvracht te combineren. Het is raadzaam om die informatie vervolgens om te zetten naar logische acties, zodat jij weet in beeld hebt waarop leveranciers wel en geen grip (meer) hebben. Jouw bestellingen kunnen in drie categorieën worden ingedeeld:
- Bestellingen die al besteld zijn, maar die nog niet onderweg zijn.
- Bestellingen die al besteld zijn, onderweg zijn, maar nog niet aangekomen in de haven.
- Bestellingen waarvoor je binnenkort een opdracht wilt plaatsen.
Stap 2: Impact inschatten
Dit is de moeilijkste stap die je moet zetten. Het is raadzaam minimaal twee weken vooruit te plannen. Wat verwacht je dat jouw voorraad in die tijd doet en moet je extra acties ondernemen? Controleer regelmatig of je nog vooruit kan en hoe de situatie in de Rode Zee zich ontwikkelt. Zou de inmenging van de Verenigde Staten helpen om de vaarroute weer veilig en optimaal bevaren te krijgen en keert de rust terug? Of moet je voor langere termijn andere plannen maken?
Stap 3: Houd de levertijden up-to-date en werk de planningsparameters bij
Vinger aan de pols houden is enorm belangrijk. Blijf in contact met jouw leveranciers, zodat je weet wat de actuele levertijden zijn van jouw bestelde producten. Waar het ‘normaal’ wellicht een week duurde om jouw bestelling op plaats van bestemming te krijgen, zou het nu ineens vijf weken kunnen duren. Vaartijden zijn misschien wel vervijfvoudigd, containers en schepen zijn ineens niet voorhanden. Het is belangrijk om jouw voorraad zo in te richten dat je kan reageren op langere levertijden.
- Ofwel door leveranciersbetrouwbaarheid toe te voegen. Dit heeft invloed op doorlooptijd, veiligheidsvoorraad en orderniveau.
- Ofwel door extra tijd toe te voegen aan de totale doorlooptijd. Dit beïnvloedt de doorlooptijd en het orderniveau.
Stap 4: Uitzonderingen opvolgen en waar mogelijk corrigerende maatregelen nemen
Speciale situaties vragen om speciale aanpakken. Kijk binnen jouw organisatie wat je zelf in de hand hebt om direct te kunnen uitvoeren. Verplaats bijvoorbeeld daar waar mogelijk voorraad binnen jouw netwerk om problemen op te lossen. En/of plaats bestellingen waar mogelijk bij alternatieve leveranciers die dichter bij of in Europa liggen.
Stap 5: Blijf monitoren
Het is van groot belang om de situatie nauwlettend in de gaten te houden. Moet jij vast blijven houden aan alternatieve plannen, of is jouw nijpende voorraadprobleem voorbij? Indien dat laatste het geval is, is het raadzaam zo snel mogelijk weer terug te keren naar vertrouwde bestelpatronen. Daar is bedrijfsvoering immers op gebouwd.
In deze tijd van onzekerheid is een veerkrachtige supply chain van onmisbare waarde. Met bovenstaande stappen kunnen bedrijven zich wapenen tegen verstoringen in de supply chain en er mogelijk zelfs sterker uit komen. Blijf wendbaar, blijf op de hoogte en stuur jouw supply chain naar succes.
