Gıda şirketleri için etkili bir talep planlama süreci hayati önem taşır. Doğru talep planlama olmadan, yanlış ürünler stokta kalır, israf artar ve perakendecilerin talepleri karşılanamaz. Ancak, gelecekteki talebi planlamak artık her zamankinden daha zor.
Geçmiş satış verilerinin talep planlama değeri nedir? Planlamacılar yetersiz olduğunda talep planlamayı hangi düzeyde yapmalısınız? Ve son derece değişken bir pazardaki dalgalanmalara nasıl yanıt vermelisiniz? Bu makalede, bu karşılaşılan üç büyük zorluğu daha ayrıntılı olarak ele alıyor ve doğru kararları vermenize yardımcı olacak ipuçları sunuyoruz.
Gıda sektörü için zorlu bir manzara
Gıda sektöründeki üretim ve ticaret şirketleri önemli bir baskı altındadır. Talep öngörülemez durumda olup ve perakendeciler çok yüksek teslimat güvenilirliği beklemektedir. Zamanında ve eksiksiz teslimat (OTIF) oranı %99’u aşmak zorunda olup, aksi takdirde cezalar uygulanabilmektdir. Öte yandan, çabuk bozulan ürünler raflara ulaştığında mümkün olduğunca taze olmalıdır.
Gıda şirketleri, satın alma ve üretim planlarını haftalar öncesinden hazırlamış olsalar da, perakendecilerin promosyon kampanyaları veya son dakika değişiklikleri karşısında genellikle hazırlıksız yakalanmaktadır. Kısıtlı üretim kapasitesinin yanlış ürünlere ayrıldığını fark etmek sinir bozucu bir durumdur!
Tedarik zinciri kararları
Gıda şirketleri için doğru satış talep planlamayı oluşturmak çok önemlidir. Müşterilerin siparişlerini ne kadar iyi tahmin edilip talep planlaması yapılırsa, o kadar güvenilir ve taze teslimat yapabilirler. Bu ayrıca daha az israfla daha verimli üretim yapılmasını sağlar.
Ancak odak noktası talep planlamanın kendisi değil, şirketin bu planlama ile ne yaptığıdır. Tahminlerden dengeli bir talep planına nasıl geçersiniz? Bu talep planını, finansal KPI’larınızı en iyi şekilde destekleyen bir tedarik ve üretim stratejisine nasıl dönüştürürsünüz? Ve operasyonları stratejiyle sürekli olarak nasıl uyumlu hale getirirsiniz?
Sonuçta, bir gıda şirketinin başarılı olup olmayacağını belirleyen temel kararlar bunlardır.
Tahminden talep planlamasına
Bir tahmin genellikle iki bölümden oluşur: istatistiksel ve pragmatik bileşenler.İstatistiksel bölüm, matematiksel algoritmalar ve giderek artan bir şekilde yapay zeka ve makine öğrenimini kullanarak geçmiş satış verilerine dayalı olarak talebi hesaplar. Pragmatik bölüm ise, geçmiş eğilimlerden elde edilemeyen ancak satış ekipleri veya diğer departmanlar tarafından sıklıkla bilinen dış pazar bilgilerini içerir.
Bunlar, yeni perakende müşterileriyle yapılacak sözleşmeler, raf düzenlerinde değişiklikler veya üretimden kaldırılacak ürünleri içerir. Bu planlanan olaylar talebi önemli ölçüde etkileyebilir ve talep planlama sürecinde dikkate alınmalıdır.
1.Zorluk: Geçmiş veriler ne kadar değerlidir?
COVID-19, enflasyon, Ukrayna’daki savaş ve diğer yıkıcı olayların ardından tüketici talebi oldukça dalgalı hale geldi. Geçmiş satış rakamları ve bağlamsal veriler talep planlamanın üzerindeki etkisinin büyük bir kısmını kaybetti, bu da işletmelerin yalnızca geçmiş satış verilerine güvenmesini zorlaştırdı. İstatistiksel tahminler temel olmaya devam ederken, pazar bilgileri ve müşteri verileri giderek daha önemli hale geliyor.
Bunun açık bir örneği, planlanan perakende promosyonlardır. Bunlar talepte büyük artışlara neden olabileceğinden, tedarik zinciri ekipleri mümkün olduğunca erken bilgilendirilmelidir.
Önerimiz: Dış verilerin entegrasyonunu talep planlama sürecinin açık bir parçası haline getirin. Perakendecilerin promosyon takvimleri ve talep planlama rakamları, satış temsilcilerinin gelen kutusunda unutulmak yerine, planlama sistemlerine hızlı ve doğru bir şekilde dahil edilmelidir.
Sıkça duyulan bir şikayet, perakendecilerin talep planlama kalitesinin düşük olduğudur. Bu doğru olabilir, ancak bunu görmezden gelmek için bir mazeret olamaz. Önemli müşteriler için, talep planlamalarını iç projeksiyonlarla karşılaştırmak ve tutarsızlıkları her zaman bir planlayıcı veya satış elemanına değerlendirtmek akıllıca olacaktır.
2.Zorluk: Hangi seviyede talep planlama yapmalısınız?
Şirketler için bir diğer önemli husus, en etkili talep planlaması seviyesini belirlemektir. Tüm ürünlerin toplam talebini tek seferde mi planlamalısınız, yoksa her bir ürün ve müşteri için ayrı ayrı gelecekteki talebi mi hesaplamalısınız?
Planlama ekiplerinin, en somut içgörüler sağladığı ve (müşteriye özel) promosyonlar için özellikle yararlı olduğu için müşteri/ürün düzeyinde talep planlaması yapmayı tercih ettiklerini gözlemliyoruz. Bunun nedeni genellikle, ne kadar ayrıntılı olursa o kadar iyi olduğu düşüncesidir. Ancak, talep planlama söz konusu olduğunda, bu her zaman geçerli değildir. Müşteri/ürün düzeyinde talep planlama yapmak, planlamacıların önemli miktarda zamanını alır ve ayrıntılarda kaybolma riskini artırır. Ayrıca, bu ayrıntılı düzeyde genellikle daha az veri mevcuttur, bu da istatistiksel olarak talep planlamanın doğası gereği daha az güvenilir olmasını sağlar.
Müşteri veya ürün grubu düzeyinde, talep, özellikle bir ürün yılda sadece birkaç kez sipariş edildiğinde, bireysel müşteri/ürün düzeyinde olduğundan çok daha doğru bir şekilde bir sistem tarafından tahmin edilip planlanabilir..
Anahtar, talep planlama sürecinde teknolojinin kullanımını en üst düzeye çıkaracak ve aynı zamanda ticari ekiplerden elde edilen pazar bilgilerini en iyi şekilde kullanacak şekilde yapılandırmaktır. İdeal yaklaşım, bir kombinasyondur: büyük müşterilerilere müşteri/ürün düzeyinde talep planlama yaparken, kalan küçük müşteriler için ürün düzeyinde planlama yapmaktır. Bu şekilde, her iki taraf içinde da en iyisini elde edersiniz:
- Haftalık sipariş veren ve önemli miktarda veri üreten büyük müşteriler, istatistiksel tahminler için çok uygundur ve bu müşteriler satış ekiplerinin özel ilgisini hak eder.
- Daha az sıklıkta sipariş veren küçük müşteriler ise daha yüksek bir toplama düzeyinde daha iyi tahmin edilerek, planlamacıların bu müşteriler için orantısız bir şekilde zaman ayırmamaları sağlanır.
3.Zorluk: Sapmalara nasıl yanıt verilmeli?
Promosyonlar ve diğer etkinlikler talepte önemli dalgalanmalara neden olabilir. Özellikle ürünlerin raf ömrü kısa olan gıda sektöründe, bu dalgalanmalar kolayca israfla sonuçlanabilir. Bu dalgalanmaları doğru bir şekilde tahmin etmek kadar, talep planlamasında bunları fark etmek, yorumlamak ve uygun şekilde yanıt vermek de çok önemlidir.
Bunu başarmak için, sağlam bir “istisna(anomali)” süreci uygulamak ve doğru araçları kullanmak tavsiye edilir. Akıllı yazılım ve/veya makine öğrenimi ile talep sapmaları giderek daha hassas bir şekilde tespit edilebilir. Ayrıca, verileri yorumlarken müşteri türüne göre ayrım yapmak çok önemlidir:
- Anahtar (A) müşteriler için, tedarik zinciri planlayıcısı sapmayı incelemelidir.
- Daha küçük müşteriler için verimlilik öncelikli olmalı ve kararın sistem tarafından verilmesi sağlanmalıdır.
Sapmalara etkili bir şekilde yanıt vermek, insan uzmanlığı ve sistem otomasyonu arasında dengeli bir etkileşim gerektirir. Tedarik zinciri planlamacıları şu anda yüksek talep görmektedir ve zamanlarını yalnızca en fazla değer kattıkları görevlere odaklamalıdır. Önerimiz, istisna yönetimi ilkelerini uygulamaktır: rutin kararları mümkün olduğunca otomatikleştirin ve yalnızca önemli sapmalar olduğunda veya önemli müşterilerle ilgilenirken planlamacıları devreye sokun.
Bunu başarmak için, sapmaları tespit edebilen, önceliklendirebilen ve eyleme geçmesi için uygun kişiye atayabilen gelişmiş bir tedarik zinciri planlama sistemi gereklidir.
Yazılım ve bilgi
Gıda sektöründe planlama yapmak hayati önem taşır, ancak bu makalede de gördüğümüz gibi, bu konuda pek çok tuzak nokta vardır. “Dış pazar bilgilerini kullanın”, “doğru toplama düzeylerini seçin” ve “istisnalara” odaklanın. Bunlar, çözümlerimizi kullanan gıda sektöründeki müşterilerimize düzenli olarak paylaştığımız ipuçlarından sadece birkaçıdır.
30 yılı aşkın ekibimiz ve yapay zeka destekli platformumuz (Slim4) dünya çapında tedarik zincirlerini iyileştiriyor. Çözümlerimiz, her alandaki işletmelerin daha iyi tedarik zinciri kararları almasına yardımcı olmak için tasarlanmıştır. Slimstock Academy aracılığıyla, müşterilerimizi ve sürekli iyileştirmeye kendini adamış herkesi destekliyoruz. Gıda sektöründe tahmin ve talep planlama hakkında daha fazla bilgi almak isterseniz, lütfen bizimle iletişime geçin. Size neler sunabileceğimizi ve işinizin bu kritik alanında size nasıl yardımcı olabileceğimizi memnuniyetle açıklayacağız.
