Ürün çeşitliliğin fazla olması bazı şirketler için kârlılığı sağlayan temel unsurlardan biri olarak görülmektedir. Fakat ürün çeşitliliğin fazla olması kârlılığı gerçekten arttırır mı? Gerçekte, bu kadar çok ürün bulundurmanın şirketinize negatif bir etkisi de olabilir. Öyleyse, ABC envanter analizi ile şirketler, hizmetlerini geliştirirken envanterlerini nasıl azaltabilir?
HEDEFLERİNİZE ULAŞMAK İÇİN ABC ANALİZİNİ NASIL KULLANABİLİRSİNİZ?
Pareto prensibine göre; cironun %80’i, ürün yelpazesinin sadece %20’si tarafından elde edimektedir. Geniş bir ürün yelpazesine sahip olmanın dezavantajı, birçok şirketin kârlılık açısından küçük bir etkiye sahip olan ürün grupları üzerinde fazla zaman harcayarak olumlu etkisi olabilecek ürün gruplarını ihmal etmeleridir.
Optimum seviyede tedarik edilecek stok miktarına karar verirken Tedarik Zinciri yöneticilerinin dikkat etmesi gereken noktalar vardır. Müşteri memnuniyetini ön planda tutarken bir yandan stok maliyetlerini azaltmak şirketler için çoğu zaman zorlu bir süreçtir. İşte envanter analizi bu noktada devreye giriyor!
ABC envanter analizi, tam olarak ne kadar stok tutulacağını belirlemek amacıyla envanteri inceleme süreci olarak tanımlanır. Bu analitik yaklaşımın sağladığı öngörü, şirketlerin envanter seviyelerini geliştirmelerinde büyük rol oynamaktadır.
ABC / XYZ, envanter analizlerinin ortak şeklidir. Envanter stratejik önemlerine göre üç ana kategoriye ayrılmıştır. “A” ürünleri önemli ve sık kontrol gerektiren ürünler iken C ürünleri daha az öneme sahip ürünlerdir.
- A Grubu ürünler: En önemli ve sıkı kontrol gerektiren ürünler
- B Grubu ürünler: Daha az öneme sahip, ancak orta seviye kontrol ile yönetilmesi gereken ürünler
- C Grubu ürünler: En basit ve en kolay kontrol seviyesini gerektiren daha düşük öneme sahip ürünler
ANALİZİNİZİ HANGİ KRİTERLERE GÖRE YAPMALISINIZ?
Farklı satış modellerine sahip iki farklı ürün aynı şekilde mi yönetilmelidir? Aynı envanter stratejisini tüm ürün yelpazesine uygulamak ne kârlı ne de mantıklıdır. Doğru envanter analizi ile belirlenen kategorileri kullanarak, her bir ürünü yönetmek için daha özel bir yaklaşım benimseyebilirsiniz.
Peki ürün kategorilerini belirlemek için hangi parametreleri kullanmalısınız? Bir ürünün A, B veya C kategorisinden olup olmadığını nasıl belirleyebilirsiniz?
Bu durumda işiniz için hangi KPI öncelikli olacaktır? Envanter hedefleriniz finansal faktörlere dayanıyorsa, odak bir ürünün veya cironun kâr marjına odaklanmalıdır. Bununla birlikte, müşteri memnuniyeti daha önemliyse, uygun sınırlar oluşturmak için sipariş hatları kullanılmalıdır.
Envanter analizi yapıldıktan ve gözden geçirildikten sonra, ürün yelpazeniz artık farklı gruplara ayrılabilir. İleriye dönük etkili bir strateji oluşturmak için, öngörülerin tüm envanter kararlarını desteklemesi gerekir. İşte envanter analizinin değerini en üst düzeye çıkarmanıza yardımcı olmak için, Tedarik Zinciri hedeflerinize ulaşmanızı sağlayan 5 ipucu:
İPUCU 1 – ÜRÜN GRUPLARINA GÖRE SERVİS SEVİYELERİNİZİ GÜNCELLEYİN
Servis seviyesi, bir ürünün sipariş edilme miktarının ilk sipariş tarihinde stoktan teslim edilebilmesinin yüzdelik hedefidir. Stok arttıkça servis seviyesi artar. Bununla birlikte, gereğinden düşük servis seviyeleri hayati öneme sahip şirket sermayesini veya stoklar nedeniyle düşük müşteri memnuniyetini oluşturan stoksuz kalma durumuna düşecektir.
Etkili envanter analizi, “A” ürünlerinin “C” ürünlerine göre daha yüksek düzeyde servis seviyesi gerektirdiğini göstermektedir. Envanter hedeflerinizi gerçekleştirebilmek için, bu servis seviyelerinin iyi düşünülmüş olması esastır.
İPUCU 2 – OPTIMUM STOK SEVİYESİNİ BELİRLEYİN
Uygun bir servis seviyesi tanımlandıktan sonra, envanter politikanızı yeniden değerlendirebilirsiniz. A ürünleri için stokların tükenmesi şirkete mâl olabileceğinden, bu ürünlerin daha fazla emniyet stokuna ihtiyacı olacak. B & C ürünleri de önemli olmasına rağmen, aynı metodu uygulamak genellikle verimsizliğe neden olabilir. Bu ürünlerde emniyet stokunun gerekliliğinin daha düşük seviyede olduğu göz önüne alındığında, ürün kategorilerini optimize etmek hedeflerinize ulaşmada daha çok yardımcı olabilir.
İPUCU 3 –STOKLA İLGİLİ DAHA İYİ KARARLAR İÇİN ABC ANALİZİ UYGULAYIN
Eğer bir ürünün yeteri kadar kâr marjı sağlamıyorsa, şirketin karar mercekleri bu ürünün stoklu veya stoksuz olması gerektiğine karar vermelidir. Genelde politik olan bu karar dikkatli alınmalıdır. Neyse ki, ABC analizi bu alanda yardımcı olmak için devreye giriyor!
Hızlı kazançlar elde etmek ister misiniz? Portföy analizinden elde edilen bilgilerin kullanılması, bir ürünün stok durumunu değiştirip değiştirmemeye karar verecektir. ABC envanter analizi, her bir ürün kategorisinin performansına dair net bir görüş sağlayarak şirketlere daha rasyonel bir tablo sunacaktır.
İPUCU 4- ENVANTERİNİZİ AZALTMA FIRSATLARINIZI ÖTELEMEYİN
Düzenli ABC envanter analizi yapılması, envanteri daha fazla geliştirmeye fırsat olarak bakılmalıdır. Sonuçta, bu, hangi alanların en çok dikkat gerektirdiğini veya en yüksek getiriyi sağlayabileceğini anlamak için en iyi başlangıç noktasıdır.
Aşağıdaki alanlar, ABC envanter analizi yoluyla elde edebileceğiniz ek envanter geliştirme projelerine sadece birkaç örnektir:
- Teslimat sürelerini yeniden belirleyin
- Daha uygun sipariş miktarları konusunda anlaşmaya varmak için tedarikçilerle birlikte çalışın
- Belirli ürünleri yönetmek için daha etkili araçlar belirleyin
Her ne kadar bu görevler basit görünse de tüm ürün yelpazesinde uygulandığında büyük bir etkiye sahip olabilirler. Bu analiz, bulunabilirliği artırmaya, envanter maliyetlerini düşürmeye ve verimliliği artırmaya yardımcı olacaktır.
İPUCU 5- TAKİP VE RAPORLAMA
Yukarıdaki dört adımı uygulayarak, stokta büyük oranda azalma göreceksiniz. Bununla birlikte hem envanterinizin nasıl gelişimini anlamanız için ürün performansını izleyebilmeniz çok önemlidir. ABC envanter analizini kullanarak değişiklikleri gözlemleyebilir ve iyileştirmeleri takip edebilirsiniz. Sonuç olarak, stratejinizin tam olarak nasıl bir performans gösterdiğini daha iyi anlarsınız.
